Subjunctive

[Siska]

Jaren geleden heb ik mijn nederlands in Amsterdam te praten gelernd. Ongelukkig heb ik geen spraakkunst gestudeerd. Dus heb ik iets dat ik zou gelernd hebben te vragen. Bestaat er een mode subjunctive in het nederlands?

Dank U wel!

[EetSmakelijk]

Ja, maar ze gebruiken het niet vaak.
Yes, but they don't use it much.
Het heet de aanvoegende wijs (subjunctive mood).
Een voorbeeld:
Lang leve de aanvoegende wijs!
Long live the subjunctive mood!
Een moedertaalspreker zou nog meer voorbeelden kunnen geven, denk ik.
I think a native speaker could give more examples.
I'm glad there are more people who like it.

[Bieneke]

Gelukkig zijn er mensen zoals EetSmakelijk die de aanvoegende wijs in ere houden.

Hier vind je meer voorbeelden van de aanvoegende wijs: http://www.dutchgrammar.com/en/?n=Verbs.Ot06a.

[Grytolle]

Het ware inderdaad eene schande, moest de aanvoegende wijs begraven worden onder de heuvels der vergetelheid, te zamen met der taal andere al teleurgegane versieringen. De lezer dezes lette voortaan op zijne woordkeuze ten einde dat genoemde catastrofe niet geschiede. Ziet daar de reden harer geleidelijke verdwijning! De onoplettendheid er onbeschaafden, zij is de wáre vijand der taal en zal uiteindelijk over deze haar eindvonnis, den lesten steek van de haar in den loope der tijd getroffene vele, dien ooit haar toegedeeld worden zal, vellen: De doodstraf. Ma ja, wa kan ons da schelen, hè?

[EetSmakelijk]

Hoi Bieneke. Was "in ere houden" een naamval?
Grytolle, ik begrijp uw post niet helemaal.

[Grytolle]

Hoi Bieneke. Was "in ere houden" een naamval?

Waarschijnlijk niet. Dat woord einigde in een ver verleden op -a (Oudnederlands "êra"), die in 't Middelnederlands verdoft wierd tot -e: eere. Vooral in Hollandse, Limburgse en Brabantse dialecten is de slot-e weggevallen bij vrouwelijke woorden, in tegenstelling tot bvb het West-Vlaams of het Duits. Wrs is die slot-e gewoon bewaard in die uitdrukking, eerder dan dat ze toegevoegd zou zijn als een markeerder van de datief (dat kwam zowiezo bijna nooit voor bij vrouwelijke woorden omdat die al op -e uitgingen en dus zwak (ev: die eere, der eeren, der eeren, die eere) of later gemodifieerd zwak (ev: die eere, der eere, der eere, die eere) verbogen wertden).

Grytolle, ik begrijp uw post niet helemaal.

ik ook ni

[Ruud]

NB Only with the verb ‘zijn’ is a subjunctive also possible in the past (It would be desirable if ....)
Alleen bij het werkwoord 'zijn' is ook een aanvoegende wijs in de verleden tijd mogelijk (Het ware te wensen dat ....)

[Ruud]

In het hedendaags Nederlands is het gebruik van de aanvoegende wijs (subjunctive) goeddeels beperkt tot vaste uitdrukkingen:

. kome wat komt come what comes
. kome wat komen moet come what may
. koste wat het kost whatever the cost. / at all costs. / at any cost.
. zo waarlijk helpe mij God almachtig so help me God/ So truly help me God almighty. (when swearing an oath).
. de hemel beware me Heaven forbid / may Heaven preserve me )
. godbetert (God beter 't) for Chrissake
. God zegene u. God bless you / may God bless you.
. God behoede de Koningin. God save the Queen.
. God beware (bewaar) me voor mijn vrienden! God save/protect me from my friends!
. Geheiligd zij Uw naam. Hallowed be Thy name.
. Uw wil zal geschiede (zal gedaan worden) Thy will be done
. (lang) leve de koning! long live the king!
. Dat hij lang moge leven! May he live long!
. Leve de vrijheid. Freedom for ever.
. Men neme een volle eetlepel… One take a full spoonful of… (as found in recipes)

In de meeste gevallen gaat het om een persoonsvorm van de derde persoon enkelvoud in de tegenwoordige tijd.(doch meervoud is ook mogelijk) Deze vorm is doorgaans gelijk aan die van de infinitief min -n. Alleen bij het werkwoord 'zijn' is ook een aanvoegende wijs in de verleden tijd mogelijk (d.w.z. onwerkelijk verleden)
Het ware te wensen dat …. It would be desirable if …..
Ware het niet dat ik boze dromen had. Were it not that I have bad dreams.

Verder wordt vaak de verledentijdsvorm gebruikt (was het maar zo) en/of omschrijven we de wijs met het hulpwerkwoord zullen: Ik zou het niet doen. / I woudn't do it.

Gebruik van de subjunctief doet in het Nederlands, zoals de voorbeelden al laten zien, enigszins ouderwets en gekunsteld aan. In andere talen, zoals het Frans, het Spaans en het Duits, wordt de aanvoegende wijs veel meer gebruikt.

Andere voorbeelden

. Het ga je goed! All the best! / May things go well for you!
. Voor (meer) inlichtingen wende men zich tot het secretariaat. For further information, please contact the secretariat.
. Men verzuime niet een bezoek te brengen aan de kloostergang naast de kathedraal. Please do not neglect to visit the convent corridor next to the cathedral.
. Hij heeft er zegge en schrijve drie uur over gedaan. (een korte tijd) It took him no more than three hours. (een te lange tijd) It took him all of three hours.
. God zegen(e) de greep. ± Hoping for the best/ ± Here goes!
. Het zij verre van mij zulks te doen. Far be it from me to do so/ that.
. Met dien verstande dat... On the understanding that....Op voorwaarde dat
. Hoe het ook zij, ze heeft er (heel) hard voor gewerkt. Whatever the case may be, she worked very hard for it.
. Weest voorbereid. (estote parati | meervoud) Be prepared. (grave yard)
. Wie de schoen past trekke hem aan. If the shoe fits, wear it.

Na het voegwoord opdat

. Ik drink thee opdat ik dadelijk goed slape. I drink tea for a good night's sleep.
. Ik treed af, opdat hij aantrede. I resign so that he can take office.

Voorbeelden met mogen:

. Moge dit jaar u veel geluk brengen. I hope you will be very happy in the coming year.
. Moge zijn pad over rozen gaan. May his path be strewn with roses.
. Hoe het ook moge zijn, ze heeft er hard voor gewerkt. What ever it maybe, she worked hard for it.
. Mogen allen dit horen. May all hear this.(prl)
. Ze moge dan hard gewerkt hebben, het resultaat is er niet naar. ('ze mag dan hard gewerkt hebben'). She may have worked hard, but without much effect.
Het heeft niet zo mogen zijn. It was not to be.
. Mogen zij in vrede rusten. May they rest in peace.(prl)

Voorbeelden met 'zijn'

. Ware (de) hulp op tijd gekomen, dan was de ramp niet geschied. If help had come in time, the disaster wouldn’t have happened.
. Hij ware gekomen, als hij niet ziek was geweest. He would have come, if he had not been ill.
. Het ware te wensen dat … It would be desirable that ...
. De graaf sprak over de diefstal van honderd goudstukken als ware het een kleinigheid. The Count spoke about the theft of a hundred gold pieces as if it were a trifle.
. Ik liep hem als het ware tegen het lijf. I ran into him, so to speak.
. Als het ware. As it were. / So to speak.
. Wat de reden dan ook zij, je moet je huiswerk afhebben.(gemaakt hebben). Whatever the reason be, you must have done your homework.
. Het zij voldoende te zeggen dat.... Suffice it to say that....
. Vervloekt zei deze mist! Curse this fog!
. Hoe het ook zij, ze heeft er (heel) hard voor gewerkt. Whatever the case may be, she worked very hard for it.
. Het zij zo. So be it.
. De Heer zij geloofd. Praise be to the Lord.
. Hoe het ook zei ... Be that as it may ...
. Het zei verre van mij …. Far be it from me ....

[ngonyama]

In het hedendaags Nederlands is het gebruik van de aanvoegende wijs (subjunctive) goeddeels beperkt tot vaste uitdrukkingen:

. kome wat komt --- come what comes
. kome wat komen moet --- come what may
. koste wat het kost --- whatever the cost. / at all costs. / at any cost.
. zo waarlijk helpe mij God almachtig --- so help me God/ So truly help me God almighty. (when swearing an oath).
Not exactly daily usage

. de hemel beware me --- Heaven forbid / may Heaven preserve me )
. godbetert (God beter 't) --- for Chrissake
only if you like cursing

. God zegene u. --- God bless you / may God bless you.
only if you are a rather conservative clergyman
. God behoede de Koningin. --- God save the Queen.
We no longer have a queen and I have never heard this about the king
. God beware (bewaar) me voor mijn vrienden! --- God save/protect me from my friends!
pretty unkind and probably an imperative bewaar, not: beware
. Geheiligd zij Uw naam. --- Hallowed be Thy name.
. Uw wil zal geschiede (zal gedaan worden) --- Thy will be done
Even in many churches they have given up on such language. So only in the Bible Belt

. (lang) leve de koning! --- long live the king!
stuffy, but still used

. Dat hij lang moge leven! --- May he live long!
Mostly replaced by: lang zal hij/-ie leven

. Leve de vrijheid. --- Freedom for ever.
still used

. Men neme een volle eetlepel… --- One take a full spoonful of… (as found in recipes)
"one take" does not exist in English. The Dutch version reads like a cookbook from 1930 or so

In de meeste gevallen gaat het om een persoonsvorm van de derde persoon enkelvoud in de tegenwoordige tijd.(doch meervoud is ook mogelijk)
"doch" is pretty archaic

Deze vorm is doorgaans gelijk aan die van de infinitief min -n. Alleen bij het werkwoord 'zijn' is ook een aanvoegende wijs in de verleden tijd mogelijk (d.w.z. onwerkelijk verleden)
Het ware te wensen dat …. It would be desirable if …..
Ware het niet dat ik boze dromen had. Were it not that I have bad dreams.
Both of these sentences date from 1880 or so. Don't use them today, unless you want to be laughed at.

Verder wordt vaak de verledentijdsvorm gebruikt (was het maar zo) en/of omschrijven we de wijs met het hulpwerkwoord zullen: Ik zou het niet doen. / I woudn't do it.

Gebruik van de subjunctief doet in het Nederlands, zoals de voorbeelden al laten zien, enigszins ouderwets en gekunsteld aan. In andere talen, zoals het Frans, het Spaans en het Duits, wordt de aanvoegende wijs veel meer gebruikt.
"enigszins ouderwets" is a terrible understatement. You sound like you have just emerged from a time machine
Andere voorbeelden

. Het ga je goed! --- All the best! / May things go well for you!
. Voor (meer) inlichtingen wende men zich tot het secretariaat. --- For further information, please contact the secretariat.
. Men verzuime niet een bezoek te brengen aan de kloostergang naast de kathedraal. --- Please do not neglect to visit the convent corridor next to the cathedral.
. Hij heeft er zegge en schrijve drie uur over gedaan. (een korte tijd) --- It took him no more than three hours. (een te lange tijd) It took him all of three hours.
. God zegen(e) de greep. --- ± Hoping for the best/ ± Here goes!
still used; not very kind: you are acting haphazardly, don;t know what you are doing
. Het zij verre van mij zulks te doen. --- Far be it from me to do so/ that.
Only if you are from 1880
. Met dien verstande dat... --- On the understanding that....Op voorwaarde dat
This is not a subjonctive at all. It is a dative of the noun "het verstand" and yes it is a relic
. Hoe het ook zij, ze heeft er (heel) hard voor gewerkt. --- Whatever the case may be, she worked very hard for it.
" hoe het ook zij" is still used but getting pretty stuffy. Book language.
. Weest voorbereid. (estote parati | meervoud) --- Be prepared. (grave yard)
This is an imperative, not a subjonctive at all. And very oldfashioned. Plural imperatives died out some 70 years ago
. Wie de schoen past, trekke hem aan. --- If the shoe fits, wear it.
This is only used because it is a proverb. Not because somehow the subjunctive is still alive. IT IS NOT!! And no people trying to learn our language should NOT be misled to think it is.

Na het voegwoord opdat

. Ik drink thee opdat ik dadelijk goed slape. I drink tea for a good night's sleep.
. Ik treed af, opdat hij aantrede. I resign so that he can take office.
From 1880 or earlier. Don't use today unless you want ridicule
Voorbeelden met mogen:

. Moge dit jaar u veel geluk brengen. I hope you will be very happy in the coming year.
. Moge zijn pad over rozen gaan. May his path be strewn with roses.
Moge is still used, but even this sounds pretty sanctimonious
. Hoe het ook moge zijn, ze heeft er hard voor gewerkt. What ever it maybe, she worked hard for it.
. Mogen allen dit horen. May all hear this.(prl)
. Ze moge dan hard gewerkt hebben, het resultaat is er niet naar. ('ze mag dan hard gewerkt hebben'). She may have worked hard, but without much effect.
Het heeft niet zo mogen zijn. It was not to be.
This has nothing to do with a subjonctive!
. Mogen zij in vrede rusten. May they rest in peace.(prl)

Voorbeelden met 'zijn'

. Ware (de) hulp op tijd gekomen, dan was de ramp niet geschied. If help had come in time, the disaster wouldn’t have happened.
. Hij ware gekomen, als hij niet ziek was geweest. He would have come, if he had not been ill.
. Het ware te wensen dat … It would be desirable that ...
. De graaf sprak over de diefstal van honderd goudstukken als ware het een kleinigheid. The Count spoke about the theft of a hundred gold pieces as if it were a trifle.
. Ik liep hem als het ware tegen het lijf. I ran into him, so to speak.
All of this is pre 1880

. Als het ware. As it were. / So to speak.
Pretty much the only thing that is still used here
. Wat de reden dan ook zij, je moet je huiswerk afhebben.(gemaakt hebben).--- Whatever the reason be, you must have done your homework.
Reads like the translated French it probably is. In Dutch it really is "Wat de reden ook is"
. Het zij voldoende te zeggen dat.... --- Suffice it to say that....
Dutch translation: Het volstaat om te zeggen
. Vervloekt zei deze mist! --- Curse this fog!
This fog said "cursed"? WTF

. Hoe het ook zij, ze heeft er (heel) hard voor gewerkt. --- Whatever the case may be, she worked very hard for it.
. Het zij zo. --- So be it.
. De Heer zij geloofd. Praise be to the Lord.
Bible belt talk
. Hoe het ook zei ... --- Be that as it may ...
. Het zei verre van mij …. --- Far be it from me ....
Would you please learn to use your ij's and ei's? "zei" comes from "zeggen"

[estarling]

Ik vind jullie gesprek en de ontleding heel nuttig en interessant.
Af en toe komen we zulke uitdrukkingen tegen.